Tradycyjny Bigos - Król Polskich Potraw

15 listopada 2023
Tradycyjny bigos w glinianym garnku

Bigos to jedno z najbardziej znanych dań polskiej kuchni, często nazywane "królem polskich potraw". To danie, które najlepiej oddaje charakter naszej kuchni - jest sycące, rozgrzewające, aromatyczne i łączy w sobie wiele różnych składników, tworząc niezwykłą kompozycję smaków.

W tym artykule podzielę się z Wami tradycyjnym przepisem na bigos, który w mojej rodzinie przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. Zdradzimy też kilka sekretów, które sprawią, że Wasz bigos będzie naprawdę wyjątkowy.

Historia bigosu w polskiej kuchni

Bigos ma bogatą i długą historię w polskiej tradycji kulinarnej. Pierwsze wzmianki o tym daniu pochodzą z XVI wieku, kiedy to pojawiło się na stołach szlacheckich. Nazwa "bigos" prawdopodobnie wywodzi się od niemieckiego słowa "begossen", oznaczającego "polany", co odnosi się do polewania potraw sosem.

W dawnej Polsce bigos był daniem myśliwskim, przygotowywanym podczas długich polowań. Myśliwi przynosili do wspólnego kotła to, co udało im się upolować, a następnie duszono mięso z kapustą i innymi składnikami. Bigos mógł się gotować przez wiele dni, co tylko poprawiało jego smak.

Z czasem bigos stał się popularny również wśród innych warstw społecznych i dziś jest nieodłącznym elementem polskiej kuchni, szczególnie w okresie zimowym i podczas świąt Bożego Narodzenia.

Składniki (na około 10-12 porcji)

  • 1 kg kapusty kiszonej
  • 500 g kapusty białej, świeżej
  • 500 g różnych mięs (wołowina, wieprzowina, dziczyzna)
  • 300 g kiełbasy wędzonej
  • 150 g boczku wędzonego
  • 100 g suszonych grzybów leśnych (najlepiej borowików)
  • 2 duże cebule
  • 3-4 ząbki czosnku
  • 2 jabłka kwaśne (np. szara reneta)
  • 100 g suszonych śliwek bez pestek
  • 3 liście laurowe
  • 5-6 ziaren ziela angielskiego
  • 1 łyżeczka kminku
  • 1 łyżeczka majeranku
  • 1 łyżeczka pieprzu czarnego mielonego
  • 1 łyżka koncentratu pomidorowego
  • 100 ml czerwonego wytrawnego wina (opcjonalnie)
  • Sól do smaku
  • 2-3 łyżki oleju lub smalcu do smażenia

Sposób przygotowania

Krok 1: Przygotowanie grzybów

Suszone grzyby namocz w ciepłej wodzie na około 30 minut. Następnie ugotuj je w tej samej wodzie przez około 20 minut, aż zmiękną. Odcedź, zachowując wywar. Grzyby pokrój w paski.

Krok 2: Przygotowanie kapusty

Kapustę kiszoną odciśnij z nadmiaru soku (jeśli jest bardzo kwaśna, możesz ją przepłukać) i posiekaj. Świeżą kapustę poszatkuj drobno. W dużym garnku ugotuj świeżą kapustę w małej ilości wody przez około 20 minut, aż zmięknie. Dodaj kapustę kiszoną i gotuj razem przez kolejne 30 minut na małym ogniu.

Krok 3: Przygotowanie mięsa

Mięso pokrój w kostkę, boczek w małe kawałki, a kiełbasę w plasterki. Na dużej patelni rozgrzej olej lub smalec i podsmaż mięso partiami, aż się zrumieni. Przełóż do garnka z kapustą. Na tej samej patelni podsmaż boczek, a następnie kiełbasę. Przełóż do garnka.

Krok 4: Przygotowanie dodatków

Cebulę pokrój w kostkę i zeszklij na patelni po mięsie. Pod koniec dodaj przeciśnięty przez praskę czosnek i smaż przez 1 minutę. Przełóż do garnka. Jabłka obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój w kostkę. Śliwki pokrój na mniejsze kawałki, jeśli są duże.

Krok 5: Łączenie składników

Do garnka z kapustą i mięsem dodaj grzyby wraz z wywarem, jabłka, śliwki, koncentrat pomidorowy, przyprawy (liście laurowe, ziele angielskie, kminek, majeranek, pieprz) i czerwone wino (jeśli używasz). Wymieszaj wszystko dokładnie. Dopraw solą do smaku, pamiętając, że kapusta kiszona jest już słona.

Krok 6: Duszenie bigosu

Całość duś pod przykryciem na małym ogniu przez minimum 2 godziny, mieszając od czasu do czasu, aby zapobiec przypaleniu. Im dłużej będziesz dusić bigos, tym lepszy będzie jego smak. Idealnie, jeśli możesz gotować go przez kilka godzin, a nawet odstawić na noc i podgrzać następnego dnia.

Krok 7: Podawanie

Przed podaniem jeszcze raz sprawdź smak i w razie potrzeby dopraw. Bigos podawaj gorący, najlepiej z dodatkiem świeżego, chrupiącego chleba.

Wskazówki i porady

  • Czas duszenia: Bigos to danie, które zyskuje na smaku z czasem. Najlepiej smakuje na drugi lub trzeci dzień po przygotowaniu, kiedy smaki się "przegryzą".
  • Przechowywanie: Bigos można przechowywać w lodówce przez około 5-7 dni. Można go również zamrozić w pojemnikach na zapas.
  • Wariacje: Możesz modyfikować przepis według własnych upodobań, dodając np. więcej grzybów, suszone pomidory, różne rodzaje mięs czy więcej śliwek dla słodyczy.
  • Podawanie: Tradycyjnie bigos podaje się z ciemnym chlebem, ale pasuje również do ziemniaków czy kaszy.
  • Alkohol: Dodatek czerwonego wina lub kieliszka wódki podczas gotowania pogłębia smak bigosu i pomaga w jego trawieniu.